یادگار ماندگار شهید رئیسی/ ماجرای خلیجی که نفس نمی‌کشید‌!

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، خلیج گرگان، تنها خلیج ایرانی دریای خزر، سال‌هاست که قصه پرغصه غفلت و بی‌توجهی را فریاد می‌زند. پهنه آبی وسیع 4 هزار هکتاری که روزی مأمن پرندگان و آبزیان  بی‌شمار و منبع روزی هزاران نفر بود، با دست روی دست گذاشتن‌ها و در سایه بی‌عملی دولت‌های گذشته، بخش قابل توجهی از وسعت خود را از دست داد. تصاویر ماهواره‌ای، حکایت از خشکی یک سوم این خلیج داشت؛ زخمی عمیق بر پیکر نحیف اکوسیستمی که مرگ، چنگال‌های خود را بر آن محکم فرو می‌کرد.

هشت سال فرصت در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، زمانی کافی برای انجام دست‌کم یک اقدام عملی در جهت نجات خلیج بود، اما سرنوشت این نگین آبی دریای خزر، در میان مطالعات طولانی و وعده‌های بی‌سرانجام گم شد. روز به روز حال خلیج بدتر می‌شد و مرداب، جای زلالی آب را می‌گرفت. حتی مصوبه 900 میلیارد تومانی در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم، که بیشتر جنبه نمایشی داشت، هرگز به مرحله اجرا نرسید و یک ریال از آن هم به داد خلیج اختصاص پیدا نکرد. مصوبه‌ای که برای خلیج « آب» نشد؛ زمان برای خلیج به سرعت سپری می‌شد و دیگر امیدی به احیای آن باقی نمانده بود.

نفس‌های مرگ در خلیج شنیده می‌شد تا اینکه در زمستان سرد و بارانی سال 1400، نقطه عطفی در این مسیر ناامیدکننده رقم خورد. « شهید جمهور»، سید ابراهیم رئیسی، در سفر به استان گلستان، پیش از هرگونه اقدام یا سخنرانی رسمی، به سراغ خلیج در حال مرگ رفت. شرایط جوی نامساعد هم مانع از این بازدید نشد. با وجود عدم امکان حضور با بالگرد، با قایق خود را به دل خلیج رساند تا از نزدیک شاهد وضعیت فاجعه‌بار آن باشد. شنیدن گزارش‌ها از پسروی 40 سانتی‌متری آب دریای خزر در یکی دو سال گذشته، ورود بی‌وقفه آلاینده‌ها، عدم تخصیص حقابه زیست‌محیطی و از همه مهمتر، پیامدهای وحشتناک زیست‌محیطی این وضعیت، زخمی عمیق بر دل او نشاند.

تصمیم شهید جمهور، قاطع و انقلابی بود. او دستوری صریح صادر کرد: « سریعاً و بدون فوت وقت، لایروبی کانال‌های خلیج انجام شود» با تاکیدی بر اینکه « حتی یک روز هم نباید از این اتفاق بگذرد». دستور این بود که لایروبی و رسوب‌زدایی انجام شود، کانال باز شود تا رنگ آب تغییر کند؛ چرا که وضعیت موجود نشان می‌داد خلیج دیگر آن خلیج سابق نیست، بلکه تبدیل به مردابی شده که کم‌کم در حال جان سپردن بود.

این دستور قاطع، راه تنفس خلیج گرگان را باز کرد. با آغاز عملیات لایروبی کانال آشوراده به طول 11 کیلومتر و عمق 1.5 متر، که سال‌ها به دلیل رسوبات مسدود شده بود، آب دریای خزر دوباره به خلیج بازگشت. این اقدام حیاتی، خلیج را از مرگ حتمی نجات داد. دولت سیزدهم در سال 1402، در دومین سفر شهید جمهور به استان گلستان، اجرایی شدن این پروژه را به ثمر نشاند. نتیجه این اقدام ملموس بود: افزایش تراز 40 سانتی‌متری آب خلیج و بهبود محسوس کیفیت آب، نویدبخش بازگشت زندگی به این پهنه آبی ارزشمند.

تصاویری که پیش از لایروبی از خشکی و ترک‌خوردگی بستر خلیج منتشر می‌شد، جای خود را به وسعت آبی داد که بار دیگر میزبان پرندگان مهاجر و گونه‌های آبزی شده بود.اما اردیبهشت ماه 1403، با حادثه تلخ سقوط بالگرد و شهادت رئیس جمهور و همراهانش، همه چیز در کام اندوه فرو رفت. این اتفاق، نه تنها ایران، بلکه خلیج گرگان را نیز در غم فرو برد. گویی اندوه، روزنه‌های امید را برای نجات این پهنه آبی ارزشمند پوشاند. همه وضعیت خلیج را می‌دانند و بهتر از همه هم می‌دانند که مرگ در کمین این اکوسیستم شکننده است.

با این حال، مطالبه عمومی و فشار افکار عمومی برای نجات خلیج گرگان، همچنان زنده است. این مطالبه، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور را وادار کرد تا در ستاد ملی تالاب‌های کشور، مصوبه‌ای جدید را به تصویب برساند، 2300 میلیارد تومان اعتبار برای پروژه پمپاژ آب از دریای خزر به خلیج گرگان. این پروژه، در صورت اجرا، می‌تواند راهکاری بلندمدت برای تامین آب مورد نیاز خلیج و جلوگیری از خشکی مجدد آن باشد. اما سوال اینجاست آیا این اعتبار، سرنوشتی بهتر از مصوبات گذشته خواهد داشت؟ آیا این بار، اقدام عملی جایگزین وعده‌ها خواهد شد؟

خلیج گرگان، یادگار نگاه دلسوزانه "شهید جمهور" است. او در زمانی که امیدها رو به خاموشی بود، با دستوری قاطع، نفس دوباره‌ای به این پهنه آبی بخشید. اکنون، نجات کامل و پایدار خلیج گرگان، نه تنها ضرورتی زیست‌محیطی، بلکه ادای دینی به نگاه ویژه آن شهید عزیز است.

خلیج گرگان، هنوز هم فریاد می‌زند. فریاد زندگی، فریاد ضرورت اقدام فوری و قاطع. آیا این بار، صدای خلیج گرگان به موقع شنیده خواهد شد تا این نگین آبی دریای خزر، برای همیشه از خطر مرگ نجات یابد؟ سرنوشت خلیج گرگان، در گرو اقداماتی است که باید امروز و بی‌درنگ انجام شود.

انتهای پیام/